Trendanalyse

In 2020 zijn de aanvragen voor het Sociaal Vangnet verder gestegen. De verwachting is dat het aantal huishoudens dat een beroep doet op het Sociaal Vangnet blijft stijgen. Dit komt deels doordat we in 2020 hebben besloten dat inwoners die, in het kader van de Corona-crisis, een Tozo-uitkering kregen, ook in aanmerking komen voor het Sociaal Vangnet. Een andere reden is dat de armoede in Nederland sowieso een hardnekkig probleem is. Vooral de langdurige armoede is moeilijk op te lossen.  
De gegevens in de grafiek zijn tot en met 2022 gebaseerd op de Minimascan uit 2020 van Stimulansz. Stimulansz is gestopt met het uitbrengen van de scan. Wij hebben op dit moment hier nog geen alternatief voor, waardoor we onze cijfers nu baseren op de Minimascan 2020. In 2022 gaan wij meer data-gestuurd werken in het domein van Maatschappelijke Ontwikkeling. Wij zullen daarin meenemen op welke wijze wij het bereik van de regelingen uit het Sociaal Vangnet in beeld kunnen brengen.

De gegevens in de grafiek zijn tot en met 2020 gebaseerd op de Minimascan van Stimulansz. Stimulansz stopt met het uitbrengen van de scan. Wij hebben op dit moment hier nog geen alternatief voor, waardoor we onze cijfers nu baseren op de Minimascan 2020. In 2022 gaan wij meer data-gestuurd werken in het domein van Maatschappelijke Ontwikkeling. Wij zullen daarin meenemen op welke wijze wij het bereik van de regelingen uit het Sociaal Vangnet in beeld kunnen brengen.

Het aantal personen met een bijstandsuitkering (aantal per 1.000 inwoners) ligt in Apeldoorn traditioneel lager in vergelijking met het landelijk niveau en vergelijkbare gemeenten met een inwoneraantal tussen 100.000-300.000. In 2020 is de Tozo-regeling voor zelfstandige ondernemers ingevoerd vanwege de Corona-crisis. Het beroep op deze regeling is hoog geweest, zowel landelijk als in Apeldoorn. In de cijfers is dit terug te zien door de toename van het aantal personen met een bijstandsuitkering. Het aantal mensen met een bijstandsuitkering in Apeldoorn ligt hoger in 2020 dan landelijk. Daaruit blijkt dat het beroep op de Tozo in Apeldoorn relatief hoger was dan landelijk.

Apeldoorn heeft veel arbeidsplaatsen in verhouding tot vergelijkbare gemeenten en het Nederlandse gemiddelde. In Apeldoorn is in 2020 per 1.000 inwoners het aantal banen toegenomen ondanks de coronacrisis. Landelijk bleef het aantal banen gelijk. Apeldoorn kent een gedifferentieerde werkgelegenheidsstructuur. Er werken minder mensen in sectoren die in 2020 sterk zijn gekrompen, terwijl er juist relatief veel mensen werken in de zorg en het openbaar bestuur: sectoren die juist groeiden.

Deze indicator toont het percentage kinderen tot 18 jaar aan die in een gezin leven dat van een bijstandsuitkering moet rondkomen. De grafiek laat wel een eenzijdig beeld zien, aangezien het hier alleen kinderen in een uitkeringsgezin betreffen. Armoede onder kinderen komt ook voor in gezinnen met een ander inkomen (hiertoe rekenen we kinderen in gezinnen met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum). Wij hebben de ambitie om het aantal kinderen in armoede te laten dalen.

In 2020 is de bijstandsafhankelijkheid t.o.v. 2019 gestegen van 3.572 naar 3698 uitkeringen. De Corona-uitbraak leidde tot een forse toename van het uitkeringsbestand, vooral in de eerste helft van 2020. De bestandstoename in Apeldoorn past in het landelijke beeld al was de bestandstoename bij ons minder groot dan bij de groep gemeenten waar wij ons mee vergelijken (referentiegemeenten). Het verhoudingsgetal waarmee dit tot uitdrukking komt kwam in 2020 uit op 0,997, waarbij een score lager dan 1 duidt op een snellere bestandsdaling in Apeldoorn. Voor de volgende jaren streven we ernaar om minimaal dezelfde ontwikkeling door te maken als de referentiegemeenten (verhoudingsgetal 1) of beter (verhoudingsgetal onder 1).

Deze indicator toont het aantal inwoners dat gebruik maakt van een re-integratievoorziening op basis van de Participatiewet. Een re-integratievoorziening is een voorzienig die door een gemeente wordt ingezet, nadat de gemeente heeft vastgesteld dat een inwoner een belemmering heeft die directe arbeidsinschakeling bemoeilijkt (er is een afstand tot de arbeidsmarkt). De voorziening is erop gericht de afstand tot de arbeidsmarkt van een inwoner te verkleinen, waarbij het doel op de lange termijn altijd arbeidsinschakeling is. Het is niet relevant of een voorziening door de gemeente zelf wordt uitgevoerd of dat deze door de gemeente wordt ingekocht. Er zijn diverse typen re-integratievoorzieningen: tijdelijke loonkostensubsidie, participatieplaats, loonkostensubsidie, (Participatiewet), beschut werk, begeleiding op werkkring/jobcoach, vervoersvoorziening (woon-werk), andere voorziening voor arbeidsbeperking en overige voorzieningen.

De arbeidsdeelname van de 15- tot 75-jarigen lag in Apeldoorn in 2020 op 68,5%. Hiermee is sprake van een beperkte daling t.o.v. het jaar 2019 waarin een forse toename te zien was t.o.v. 2018 toen nog 67,4% van de beroepsbevolking in Apeldoorn werkzaam was. Apeldoorn bevindt zich daarmee in 2020 weer boven het landelijke gemiddelde en de gemeenten tussen 100.000-300.000 inwoners (evenals in de jaren t/m 2017).

In 2020 is het bijstandsvolume in Apeldoorn toegenomen. In het voorjaar van 2020 werden we geconfronteerd met de uitbraak van de Corona-virus en werden er ingrijpende maatregelen getroffen die zowel de economie als de werkgelegenheid hard raken. We zien het bijstandsbestand in de lentemaanden van 2020 fors oplopen. In de zomermaanden daalde het bestand weer iets als gevolg van de versoepelingen, maar in het najaar van 2020 was er weer een toename van het aantal uitkeringen zichtbaar.
In het eerste halfjaar van 2021 was er eerst spraken van een toename van het aantal uitkeringen en sinds de versoepelingen zien we vanaf het tweede kwartaal een langzame, maar gestage afname van het aantal uitkeringen.

Het gaat bij deze indicator om: Personen van 16 t/m 22 jaar die als werkzoekende staan ingeschreven bij het UWV WERKbedrijf en tegelijkertijd geen baan hebben als werknemer volgens de Polisadministratie van het UWV Werkbedrijf. Deze definitie is niet één op één vergelijkbaar met de definitie voor bijstandsontvangers.
Wij kunnen geen afdoende verklaring vinden waarom dit cijfer voor Apeldoorn vanaf 2017 1% punt hoger zou kunnen liggen dan het landelijke gemiddelde. Lastig hierbij is ook dat de getoonde cijfers maar tot en met 2019 gaan en daarmee niet actueel zijn.

Binnen onze sluitende aanpak jongeren zijn we bezig meer gespecificeerde en actuelere data te verzamelen over de verschillende kwetsbare jongerendoelgroepen, inclusief werkloze jongeren en jongeren met een uitkering. Op basis daarvan maken we een betere analyse, waarmee onze sluitende aanpak nog doeltreffender zal zijn.