Openbare ruimte

De kwaliteit van de openbare ruimte en de verdere doorontwikkeling bij het ‘stad maken’ wordt voor een belangrijk deel bepaald door de aanwezige verkeersstructuren. Te voet, met de fiets, het openbaar vervoer en de auto moet iedereen zich veilig, (waar nodig) snel en betaalbaar kunnen verplaatsen. Er wordt flink geïnvesteerd op dit vlak, waarbij tevens zoveel mogelijk kansen worden benut om bij te dragen aan het realiseren van de overige beleidsdoelstellingen, zoals het versterken van de groenstructuren. Om de gevolgen voor de ruimte en het leefmilieu zo klein mogelijk te houden zetten we in op slimme, duurzame en innovatieve oplossingen. De vastgestelde verkeersvisie 2016-2030 en de Omgevingsvisie en de daarin beschreven gebiedsprofielen zijn het onderliggende kader.

Apeldoorn is een gemeente met groene veerkracht! We worden gekend en geroemd als een prettige groene gemeente en staan er voor om dat te blijven en te versterken. We zetten in op een robuuste groenblauwe hoofdstructuur als ruggengraat. We willen de hoeveelheid soorten planten en dieren in stand houden en vergroten, bij alle ingrepen die we (moeten) doen in onze openbare ruimte. Niet alleen voor nu maar ook voor de toekomst. Want we weten dat klimaatverandering, afnemende biodiversiteit en verschralende bodemvitaliteit ons kwetsbaar maken. Effecten als wateroverlast, hittestress, droogte, soortenarmoede en uitgeputte bodems zijn te verwachten. Als we niets doen krijgen we daar last van. Door meer groen en robuuster groen, door klimaatadaptief de openbare ruimte in te richten en natuurinclusief te ontwikkelen, beperken we die kwetsbaarheid. Het Groenplan, de Ecogids, het Rioleringsplan en de nieuwe Omgevingsvisie vormen hiervoor het onderliggende kader.

De openbare ruimte is de plek waar alles letterlijk en figuurlijk samen komt; het is de plek waar mensen elkaar ontmoeten, naar hun werk gaan, spelen, sporten en ontspannen. Het is daarmee een bindmiddel in onze samenleving en het vormt de basis voor het openbare leven.

We zien dat het belang van een goed beheerde openbare ruimte het afgelopen jaar verder toegenomen is. Onze inwoners hadden door de Coronapandemie letterlijk en figuurlijk ruimte nodig en zochten die veelal dicht bij huis. Er is extra inzet gepleegd om de ruimte te bieden; van het nemen van verkeersmaatregelen tot het rijwielvrij maken van de winkelstraten. Van acute inzet door de Storingsdienst tot het verwijderen van het toenemende zwerfafval. In 2022 zullen we ervaren in hoeverre dit permanente wijzigingen blijken te zijn.

Ambities openbare ruimte

We hebben in de omgevingsvisie “woest aantrekkelijk Apeldoorn” (gekoppeld aan Buitenkansen/uitnodigende buitenruimte) een zestal ambities voor de openbare ruimte geformuleerd:

1) Parkstad in het landschap

a. Een natuurinclusieve stad tot in alle haarvaten

2) Apeldoornse wijken zijn dorps

a. Een buitenruimte waar wandelen en fietsen de inrichting bepalen

3) Kinderen spelen gewoon op straat

a. Een buitenruimte die is ingericht om overal te kunnen spelen

4) Het dorpse in de wijk

a. Wijken waar men levenslang samen kan wonen

5) De stad als sportschool

a. Alle ruimte voor de sporter in de buitenruimte

6) Buitenkunst

a. De cultuur en het erfgoed van de stad wordt beleefbaar en bespeelbaar

We willen deze 6 ambities realiseren. De vervanging van de openbare ruimte is het moment om de openbare ruimte een nieuwe impuls te geven. Het toevoegen van groen, afkoppelen van regenwater of het stimuleren van bewegen of ontmoeten zijn hier voorbeelden van.

Kansen en uitdagingen

De mate waarin synergie tussen investeringen en beheer mogelijk is, bepaald mede het tempo van de realisatie. We hebben immers geen financiële middelen om assets eerder te vervangen dan het moment waarop ze zijn afgeschreven en deze afschrijvingstermijn betreft veelal decennia. Dit bepaalt dan ook in belangrijke mate de snelheid van realisatie van de ambities.

Veel assets lopen tegen het eind van hun levensduur. Momenteel ligt 87% tot 90% van de wegen er goed bij, maar het moment dat we deze wegen niet meer met onderhoud alleen op orde houden, komt naderbij. De omvangrijke naoorlogse groei van Apeldoorn leidt 60 tot 80 jaar later tot een grote vervangingsopgave. In het Beheerprogramma openbare ruimte dat de gemeenteraad in januari 2021 besprak, werd uitgegaan van oplopende structurele kosten tot circa € 30 miljoen per jaar vanaf 2030 - 2040.

Daarnaast zijn de materiële kosten twee jaar achtereen niet geïndexeerd, om invulling te geven aan de bezuinigingsopgave. Op de exploitatiebudgetten heeft dit voor de afdeling Beheer en Onderhoud een effect van tussen de € 200.000 en € 250.000 per jaar, dus in totaal is dit een structurele bezuiniging van € 400.000 a € 500.000. Ook dit heeft gevolgen voor de kwaliteit van de openbare ruimte.

De kansen en uitdagingen maken het noodzakelijk om tot een optimale afstemming qua investeringen en beheer in de hele gemeente komen. Om die reden werken we integraal samen met andere programma’s. Dat doen we onder meer via assetmanagement en een programmatafel waarin we voorstellen wegen en u daarmee integraal kunnen adviseren. Zie in dit kader ook hetgeen onder 3.1 en 3.5 is opgenomen.